การก่อตั้งอาณาจักรอยุธยา

การก่อตั้งอาณาจักรอยุธยา 
อาณาจักรอยุธยาเริ่มต้นขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1893 โดยเวลานั้นพระเจ้าอู่ทองได้ทำการสถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้นมา เนื่องจากกรุงสุโขทัยในเวลานั้นกำลังเริ่มเสื่อมอำนาจลง และหัวเมืองต่าง ๆ ก็เริ่มคิดแข็งข้อ พระเจ้าอู่ทอง จึงเริ่มสร้างกองกำลังและแต่งตั้งตนเองขึ้นเป็นผู้นำคนไทย ที่อาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนกลาง และตอนล่าง  เพื่อสถาปนากรุงศรีอยุธยาให้เป็นอิสระจากกรุงสุโขทัย และตั้งชื่อราชธานีใหม่ว่า “อโยธยา” โดยราชธานีใหม่นี้ตั้งอยู่ในบริเวณหนองโสนหรือบึงพระราม  ซึ่งในปัจจุบันก็คือจังหวัดพระนครศรีอยุธยานั่นเอง  ส่วนพระเจ้าอู่ทองก็ทรงเป็นปฐมกษัตริย์องค์แรกในราชวงศ์อู่ทอง และทรงพระนาว่า  “สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1” ซึ่งพระองค์ได้ทรงขึ้นครองราชย์เพื่อปกครองกรุงศรีอยุธยาได้อย่างยาวอนานเป็นเวลาถึง  20  ปี

อโยธยาเป็นเมืองที่มีภูมิประเทศตั้งอยู่ระหว่างกลางของเมืองใหญ่สองเมือง ซึ่งก็คือ เมืองสุพรรณบุรีและเมืองลพบุรี ทำให้ประวัติศาสตร์ในช่วงแรกของอยุธยา เป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับการแย่งชิงอำนาจของราชวงศ์ใหญ่ 2 ราชวงศ์ ได้แก่ ราชวงศ์อู่ทองและราชวงศ์สุพรรณบุรี และสุดท้ายเรื่องราวก็จบลงตรงที่ฝ่ายสุพรรณบุรีได้รับชัยชนะไปในสมัยของพระเจ้าอินทราชาธิราชที่ 1 ดังนั้น ทำให้ประวัติศาสตร์อยุธยาในสมัยก่อนเสียกรุงให้พม่าครั้งที่ 1 มีกษัตริย์ที่มาจากทั้ง 2 ราชวงศ์ รวมทั้งสิ้น 17 พระองศ์ ซึ่งในจำนวนนี้จะมีกษัตริย์ที่มาราชวงศ์อู่ทองเพียงแค่ 3 พระองศ์ ด้วยกัน ได้แก่ พระรามาธิบดีที่ 1 พระราเมศวร และพระรามรามาธิราช

อาณาจักรอยุธยาในช่วงแรก เป็นช่วงเวลาที่มีความพยายามในการยึดครองพระนครหลวงหรือกรุงศรียโสธรปุระ อันเป็นอาณาจักรของขอม ทำให้เกิดการสู้รบทำสงครามใหญ่ถึง 3 ครั้ง และเป็นผลให้อาณาจักรขอมอ่อนอำนาจลงไปเป็นอย่างมาก และสุดท้ายก็ต้องยอมย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่พนมเปญแทน ไม่เพียงแต่การขยายอาณาเขตไปในทางทิศตะวันออกเพียงเท่านั้น อยุธยาก็พยายามจะแผ่ขยายอำนาจไปทางภาคเหนือด้วย ซึ่งในที่สุดก็สามารถเข้ายึดครองอาณาจักรสุโขทัยได้เป็นผลสำเร็จ ในขณะที่ทางตอนใต้ เมืองนครศรีธรรมราชก็ตกเป็นเมืองขึ้นของอยุธยาด้วยเช่นกัน
การที่อยุธยาขยายอำนาจไปทางภาคเหนือ ทำให้เกิดการจลาจลแย่งชิงอำนาจกันระหว่าง เมืองเชียงใหม่และอาณาจักรมอญ และความพยายามของอยุธยาที่จะควบรวมอำนาจของเมืองเชียงใหม่และมอญนี้ ก็เป็นผลทำให้ไทยต้องเกิดความขัดแย้งและสู้รบกับพม่าอยู่เสมอ และต้นตอเล็กๆนี้ก็นำพามาสู่จุดจบของกรุงศรีอยุธยาในช่วงการเสียกรุงครั้งที่ 2 ในปี พ.ศ.2310 นั่นเอง
กรุงศรีอยุธยา เป็นราชธานีของไทยรวมระเวลาทั้งสิ้น  417  ปี  โดยตลอดระยะเวลาที่ผ่านมานี้มีกษัตริย์ขึ้นปกครองประเทศทั้งหมด 34 พระองค์ และสามารถแบ่งราชวงศ์ออกได้เป็น  5  ราชวงศ์  ดังต่อไปนี้